In het kort

Hoe richt je een zorgpad efficiënter en beter in, en vergroot je de betrokkenheid en zelfredzaamheid van patiënten? Cruciaal is daarbij de visie van de patiënt op de kwaliteit van zorg. Maar hoe geef je patiëntenparticipatie vorm om zorgprocessen te verbeteren? Lees hoe de patiënt in regio Mijnstreek een stem kreeg.

Werkwijze

In regio Mijnstreek is een onderzoek opgezet door het samenwerkingsverband ‘Grote Mijnstreek Coalitie’, waarin de tweede lijn (Zuyderland Medisch Centrum),  1.5^e lijn (Pluspunt Medisch Centrum en Anders Beter Centrum) en de eerste lijn (huisartsregio’s Meditta en HOZL) samenwerken aan een uniforme aanpak voor hartfalenzorg.

Vanaf de start is Burgerkracht Limburg als partner binnen dit verband aangehaakt en blijft structureel betrokken. Zij adviseren over de betrokkenheid van inwoners en patiënten op tactisch en operationeel niveau. Hun rol is om kwaliteit, draagvlak en de participatie te versterken, met als uitgangspunt een samenwerking tussen zorgverzekeraar, aanbieder en patiënt.

Onderzoeksopzet

• Nulmeting, zo breed mogelijk uitgezet om zoveel mogelijk patiënten te bereiken.
• Focusgroepen voor de verdieping van onderwerpen uit de nulmeting.
• Vervolgmeting voor het aantonen van mogelijke verbeteringen.

Werving focusgroepen

Succesvol werkte communicatie via zorgprofessionals. Hartfalenverpleegkundigen benaderden patiënten persoonlijk, legden het doel van de focusgroepen uit, en vroegen hen om deel te nemen. Een flyer en een oproep in de nulmeting had eerder minder succes.

Patiëntenpanel

Om patiëntenparticipatie in de toekomst te kunnen borgen, is het opzetten van een patiëntenpanel een belangrijke ambitie. Hoewel eerdere pogingen geen positieve respons opleverden, wordt gekeken naar manieren om dit in de toekomst succesvol te realiseren.

Voordelen van deze aanpak voor patiënten

• Gehoord voelen: Patiënten gaven aan dat ze zich gehoord voelden doordat ze actief werden betrokken bij het proces. Hun mening werd serieus genomen, en dat creëerde vertrouwen en erkenning.
• Ervaringen delen: Een van de deelnemers benadrukte hoe waardevol het was om anderen te kunnen helpen op basis van eigen ervaringen. Dit gaf niet alleen een gevoel van voldoening, maar versterkte ook de onderlinge band tussen patiënten.
• Herkenning en steun: Door het delen van persoonlijke verhalen in de focusgroep ontstond herkenning. Patiënten voelden zich minder alleen in hun situatie en vonden steun in de ervaringen van anderen.

Inspiratie

Wat voor inhoudelijke inzichten hebben het onderzoek opgeleverd?

• Lotgenotencontact. Deelnemers vonden het samenzijn en het delen van ervaringen met anderen in een vergelijkbare situatie erg waardevol. Dit benadrukt het belang van lotgenotencontact en hoe dit in de regio beter te organiseren.
• E-health ondersteuning. Patiënten waren positief over e-health ondersteuning na een behandeling en spraken de wens uit deze ondersteuning verder te implementeren, ook in andere lijnen van het zorgproces.
• Communicatie. Uit de nulmeting kwam naar voren dat de communicatie tussen verschillende zorglijnen beter kan. Zowel patiënten als zorgprofessionals gaven aan dat deze communicatie vaak als minder prettig wordt ervaren. Het verbeteren van de communicatie over de zorglijnen heen is daarmee een van de belangrijkste pijlers die in de vervolgfasen worden opgepakt.

Tips & tricks

• Start op tijd met het werven van patiënten om hen goed te betrekken en hun inbreng te organiseren.
• Betrek patiëntvertegenwoordigers vanaf het begin, om zo waardevolle ervaringen en inzichten vanuit het patiëntenperspectief mee te kunnen nemen.
• Maak informatie laagdrempelig: ontwikkel vragenlijsten, flyers en andere materialen op taalniveau B1 (bv. met ondersteuning van Stichting Lezen en Schrijven, interne specialisten, maar ook de patiënt zelf).
• Koppel resultaten van vragenlijsten terug. Dit zorgt ervoor dat deelnemers gestimuleerd worden om betrokken te blijven en ook andere vragenlijsten in te vullen.